YÖK'ün Bilimsel Araştırmalarda Yol Gösterici Adımı: Etik ve Doğru Kullanım İçin Üretken Yapay Zeka Rehberi

Yükseköğretim Kurulu'nun (YÖK) Üretken Yapay Zeka (ÜYZ) araçlarının bilimsel araştırmalarda kullanımına yönelik bir rehber yayınladı. Bu oldukça olumlu bir adım. Çünkü bu rehber, yasaklama ya da engelleme yerine ÜYZ'nin doğru kullanımını teşvik eden etik değerleri belirliyor ve alanında yol gösterici bir nitelik taşıyor. Rehbere bu link üzerinden erişebilirsiniz. İşte öne çıkan bazı uygulamalar:

• Veri Analizi: ÜYZ, büyük veri setlerinin analizinde kullanılabilir, ancak analiz sonuçları üzerinde araştırmacıların kritik değerlendirmesi esastır.

• Hipotez Testi: Araştırmacılar, ÜYZ teknolojilerini kullanarak daha geniş hipotez testleri yapabilir; fakat sonuçlar, bilimsel metodolojilerle desteklenmeli ve araştırmacılar tarafından detaylı kontrolden geçirilmelidir.

• Literatür Taraması: ÜYZ, geniş kapsamlı literatür taramaları için faydalı bir araç olabilir. Ancak, tarama sonucu elde edilen kaynakların güncelliği ve özellikle de doğruluğu mutlaka teyit edilmelidir.

• Dil Kontrolü: Dilbilgisi ve yazım denetimi için ÜYZ'den faydalanılabilir; ancak tüm metinler son kontrolden geçmelidir.

• Veri Gizliliği ve Şeffaflık: ÜYZ ile elde edilen verilerin kullanımında gizlilik ve şeffaflık esas alınmalı, kullanılan veri setleri ve ÜYZ'nin katkıları açıkça belirtilmelidir.

Rehbere dair birkaç öneri sunabilirim:

• Rehberin ağırlıklı olarak ÜYZ’nin doğal dil işleme yeteneklerine odaklanması, geniş bir kapasiteye sahip olan ÜYZ için kapsamın gelecekte genişletilmesi gerektiğini gösteriyor.

• ÜYZ'nin veri güvenliği ve kullanıcı mahremiyeti konularında daha fazla vurgu yapılması, kullanıcıların bu teknolojilere olan güvenini artırabilir.

Son olarak ÜYZ araçları ile belki de yeniden dizayn etmemiz gereken bir diğer alan da ölçme-değerlendirme süreçleri olması gerekliliğinin altını çiziyorum. ÜYZ araçlarının, ölçme ve değerlendirme süreçlerine etik ve doğru bir şekilde entegre edilmesi gerekliliği kaçınılmazdır. Benzer şekilde kısıtlamalar getirmek yerine doğru ve etik entegrasyonu üzerine çalışmalı ve ortak bir fikir birliği doğrultusunda bu yönde de adımlar atmaya başlamalıyız.